В каких продуктах содержатся пробиотики для поддержания баланса микробиоты кишечника?
Ішек микробиотасының тепе-теңдігін сақтау үшін пробиотиктер қандай өнімдерде болады?
Пробиотиктер - адамдарға пайда әкелетін тірі микроорганизмдер. Ғалымдар әртүрлі пробиотикалық штамдардың қасиеттерін зерттеп жүр. Штаммға байланысты пробиотиктер дененің әртүрлі функцияларына – ас қорыту, иммундық және басқаларына оң әсер етуі мүмкін.
Пробиотиктердің нысандары:
• Дәрілік заттар. Бұл пробиотиктердің дақылдары бар препараттар. Капсула және басқа дәрілік нысандар түрінде шығарылады. Әдетте олардың құрамында пробиотикалық бактериялардың лиофилизацияланған (кептірілген және қымтаулы қапталған) штамдары болады.
• Тамақ өнімдерінде. Барлық ашыған сүт өнімдерінде пробиотиктер бола бермейді. Активияның құрамында B. ActiRegularis - пробиотикалық штаммдарға қойылатын барлық талаптарға сәйкес келетін бактериялар бар:
- Олар адам үшін қауіпсіз болуы керек.
- Олар адамның асқазан-ішек жолында жеткілікті мөлшерде тірі қалуы керек.
- Олардың денсаулыққа жағымды әсері дәлелденуі керек.
- Олар өнімде оның бүкіл жарамдылық мерзімі ішінде өмір тірі қалып жүруі керек.
Тұтынылған кезде пробиотиктер біздің ас қорыту жолдарымызға түседі, онда триллиондаған басқа микроорганизмдер өмір сүреді. Бұл микроорганизмдер қауымдастығы "ішек микробиотасы" деп аталады. Оның құрамында "жақсы" және "жаман" бактериялар бар. Бұл микроорганизмдердің оңтайлы балансы адам денсаулығын сақтауға мүмкіндік береді. Ішектегі бактериялардың құрамына жас, тұқым қуалаушылық, тамақтану және басқа факторлар әсер етеді. Күйзеліс, теңдестірілмеген тамақтану, ұйқының жетіспеушілігі, антибиотиктерді қабылдау - осының бәрі бактериялардың құрамын жақсы жаққа өзгертпеуі мүмкін, адам ағзасының әртүрлі функцияларына, оның ішінде иммунитетке және, әрине, ас қорытуға теріс әсер етуі мүмкін(1).
Бұл маңызды:
Әр пробиотикалық өнімнің пайдасы пробиотикалық бактерияның қасиеті мен түріне байланысты. Пробиотикалық бактериялардың көптеген түрлері бар, олардың арасында кейбір бифидобактериялар, лактобактериялар және басқалар бар.
Пробиотикалық бактерияның түріне және штаммына байланысты кейбір пробиотикалық өнімдер:
• ас қорытуды қалыпқа келтіре алады,
• кейбір дәрумендерді шығаруға көмектесе алады,
• кейбір қоректік заттардың сіңуін жақсарта алады,
• ақыл-ой қабілеттеріне оң әсер ете алады,
• қандағы "зиянды" липидтер деңгейін төмендетуге көмектесе алады (3).
Тамақтағы пробиотиктер: пайдалы өнімдерді дүкендер сөрелерінен іздейміз
Әдетте ашыған сүт өнімдері (йогурттар, ірімшіктер, айран) сүтті бактериялардың тірі ашыту дақылдарымен ашыту немесе ферменттеу арқылы алынады.
Басқа да ферменттелген өнімдер бар. Бұл кимчи, ашытқан қырыққабат, тұздалған қияр, қызанақ.
Ашыған сүт өнімдері ашыған сүт бактерияларының дақылы көмегімен алынады. Бұл микроорганизмдер ашыту процесін іске қосады. Нәтижесінде көмірсулардан сүт қышқылы және бәріне таныс жағымды дәм мен хош иіс беретін басқа заттар пайда болады (5).
Алайда, бізге үйреншікті ашыған сүт өнімдерінде кездесетін ашыған сүт бактерияларын пробиотикалық деп атауға болмайды.
Ашытылған сүт өнімдері оларға белгілі бір пайдалы қасиеттер беру үшін кейде пробиотикалық бактериялармен қосымша байытылады.
Сонымен қатар, пробиотиктері бар өнімді тек өнеркәсіптік жағдайда алуға болады, онда пайдалы бактериялардың қандай штаммы және қанша мөлшерде, мысалы, йогуртта болатынына бақылау жүргізіледі. Сондықтан ферменттеу немесе ашыту арқылы алынған кез-келген өнімді пробиотиктері бар сүт өнімі деп атауға болмайды. Пробиотиктің мазмұны туралы ақпаратты өнімнің затбелгісінен таба аласыз.
Активия өнімдерінде сүт қышқылы микроорганизмдерінің бірнеше түрі ғана емес, сонымен қатар B. ActiRegularis пробиотикалық бактериясы бар. Активиа өнімдері бірнеше рет зерттелді, олардың пайдасы клиникалық зерттеулерде дәлелденді. Олар пробиотиктерге бай және күнделікті тұтынуға жайлы ас қорыту үшін теңдестірілген рацион бөлігі ретінде ұсынылуы мүмкін.
Әдебиеттер тізімі:
1. Probiotics and prebiotics: what’s the difference? Healthline, https://www.healthline.com/nutrition/probiotics-and-prebiotics (2020)
2. Benefits of probiotics. Medical News Today, https://www.medicalnewstoday.com/articles/264721 (2020)
3. Глава 11, Ферментированные молочные продукты. Справочник «Технология производства молочных продуктов», https://dairyprocessinghandbook.tetrapak.com/ru/chapter/fermentirovannye-molochnye-produkty (2020)
4. What are probiotics? MedicineNet, https://www.medicinenet.com/probiotics/article.htm (2019)
5. What are probiotics? MedicineNet, https://www.medicinenet.com/probiotics/article.htm (2019)
